سقوط و اضمحلال اخلاق انسانی در جامعه امروز ایران
بیقين می دانیم سقوط و اضمحلال اخلاق انسانی در جامعه امروز ایران و شاکله اداری آن سبب گشته است که بیشتر آدمیان در جامعه ایران امروزی صورت آدمی بیابند و معنی آدمی ندارند، و بحقیقت خر و گاو و گرگ و پلنگ و مار و کژدم اند و باید که ترا هیچ شک نباشد که چنين است. در هر شهری چند کسی باشند که صورت وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ » معنی آدمی دارند و باقی همه صورت اند و معنی ندارند، قوله تعالى .«ّ وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ ۖ لَهُمْ قُلُوبٌ لَّا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَّا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَّا يَسْمَعُونَ بِهَا ۚ أُولَٰئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ (سوره اعراف،آیه 179)بسیاری از جن و انس را برای جهنم آفریده ایم ، دلهایی دارند که با آن درک نمی کنند و چشمهایی دارند که با آن نمی بینند و گوشهایی دارند که با آن نمی شنوند،ایشان چون چهار پایانند، بلکه از آنها گمراهتر هستند وایشان همان غفلت زدگانند».
می دانیم که انسان کامل آن است که در شریعت و طریقت و حقیقت تمام باشد، و اگر این عبارت را فهم نمیکنی بعبارتی دیگر بگویم. بدان که انسان کامل آن است که او را چهار چیز بکمال باشد: اقوال نیک و افعال نیک واخلاق نیک و معارف. و هر که از این چهار هیچ ندارد هیچ ندارد.از این چهار ناقصان اند، و ایشاناند که از حساب بهایماند. و انسان کامل آزاد آن است که او را هشت چیز بکمال باشد، اقوال نیک و افعال نیک و اخلاق نیک و معارف و ترک و عزلت و قناعت و خمول. هر که این هشت چیز را بکمال رسانید کامل و آزاد است و بالغ و حر است. هر که چهار اولّ دارد وچهار آخر ندارد کامل است اماّ آزاد نیست و هر که چهار آخر دارد و چهار اولّ ندارد آزاد است اماّ کامل نیست، و هرکه این هشت جمله دارد و بکمال دارد کامل و آزاد و بالغ و حر است. با دنیا و صحبت اهل دنیا تفرقه و پراکندگی همراه ست که انسان کامل و آزاد همدمی و مصاحبت با اهل دنیا بپرهیزند و بگریزند. چنانکه دیگران از شير و پلنگ و مار و کژدم می ترسند و می گریزند.
از این رو ، مادر همه انحطاط اخلاقی در جامعه ایران امروز، کردار سلیقه ای و گزینشی و فرنشینی انتصابی در امور بوده،که شجاعت و عدالت را ذبح و دروغ،تزویر و تلبیس و دغا، ریا را مرسوم داشت که ثمره آن پلیدی و مشکلات ریز و درست دامن جامعه و کشور را فرا گرفته است. بر اثبات سخن همین بس است که امام حسن عسگری(ع) می فرمایند : « جُعِلتِ الخَبائِثُ فی بَیت وَ جُعِل مِفتاحُهُ الکَذِبَ» تمام پلیدی ها در خانه ای قرار داده شده و کلید آن دروغگویی است.(بحار الانوار، ج78، ص377)